Als je langere ultra’s loopt in de winter loop je er ongetwijfeld tegenaan dat je te maken gaat krijgen met de kou die je langzaam opvreet. Kou is een sluipmoordenaar die ineens toe kan slaan. Zeker als er wind in het spel is kan het snel gaan omdat dit letterlijk alle warmte en energie uit je lijf zuigt. Maar ook in de zomer kan het net zo goed gebeuren als je overdag in de warmte loopt en het in de nacht flink afkoelt.
Probleem is dat als je denkt dat het misschien handig is een extra jasje of laagje aan te trekken dat het dan al te laat kan zijn. Zeker als je nog nooit met onderkoeling te maken gehad hebt is het moeilijk inschatten of het gewoon wat fris is of dat de kou vat heeft gekregen op je; en zelfs de meer ervaren lopers worden nog verrast. De regel is gewoon dat je bij twijfel direct moet stoppen en je warmer aan moet kleden. Je loopt dan waarschijnlijk al een hele tijd af te koelen en nog even een half uurtje langer zo doortrekken zal je de das om doen.
Belangrijk is om zo lang mogelijk droog te blijven. Je kleding is hier uiteraard een belangrijke factor maar je tempo dusdanig aanpassen dat je niet teveel gaat zweten en je kleding dit ook kan afvoeren is een tweede belangrijke.
Wat ook heel belangrijk is is dat je blijft eten. Als je stopt met eten is je tank snel leg en heeft je lichaam dus geen brandstof meer om warm te blijven. Je vuurtje zal nog wat blijven smeulen maar het zal uiteindelijk opbranden. Mijn ervaring is dat je in deze situaties meer snelle suikers tot je moet nemen omdat dit direct energie geeft en niet eerst nog moeten worden omgezet door je metabolisme… wat ook energie kost en het dus dubbel zo hard kan gaan. Een gelletje of Dextro tabletten is dan het beste om te nemen. Als je geen gelletjes meer binnen kunt houden dan werken Dextro tabletten altijd nog omdat die bijna geen impact op je maag hebben en in een paar minuten al worden opgenomen door je lijf.
Het is echt niet zomaar te laat als je het erg koud hebt. Om snel warm te worden is het belangrijk dat je dus een extra laag aan trekt, goed eet en vervolgens harder gaat bewegen en ook je armen erbij gaat gebruiken. Een als het even kan ren je een heuvel goed stevig omhoog. Je lichaam dus echt even serieus een aan het werk zetten.
Als je lange selfsupported ultra’s loopt en je echt op jezelf bent aangewezen is het verstandig altijd een extra set kleding mee te nemen. Een goede regenjas en regenbroek, liefst Goretex, is een musthave omdat dit je beschermd tegen weer en wind.
Zelf heb ik in de winter vaak ook nog een synthetisch donsjasje bij me. Echt dons zal je niet gaan helpen als het nat wordt omdat het zijn isolerende werking verliest doordat dons op elkaar plakt. Fabrikanten geven vaak aan dat de dons behandeld is en niet aan elkaar zal plakken als het nat wordt… ga er maar vanuit dat dat niet het geval is. Enkel synthetische dons behoud zijn isolerende werking. Zo’n donsjas doen je aan onder je regenjas… dus zorg dat je altijd een regenjas hebt die lekker ruim zit. Strakke regenkleding is niet goed. Je wil juist dat er wat luchtkamers ontstaan tussen de lagen zodat daar de warmte wordt vastgehouden. Een regenjas is dus niet enkel tegen de regen maar ook zeker voor als het koud is. Het is je laatste laag bescherming tegen wind en kou.
Als je lang door natte en koude ondergrond loopt dan trekt de kou langzaam omhoog. Het is in dit soort situatie belangrijk om een regenbroek aan te trekken over je lange hardloopbroek. Daarmee blijft de warmte meer in je benen. Doordat het bloed van je benen steeds weer naar je romp gepompt wordt zal het je lichaam anders alsnog langzaam afkoelen ondanks dat je je bovenlichaam helemaal hebt ingepakt.
Sowieso is het verstandig om altijd een alu rescuedeken en zelfs volledige rescuebag bij je te hebben. Van de deken kun je altijd nog een poncho maken die je om je heen kunt slaan met je racevest erover. Een rescuebag is voor als het over en uit is en je moet wachten op hulp; die maakt het verschil tussen leven en dood in echte onderkoelingssituaties.
Deze foto heeft Marek van mij gemaakt in de Hoge Venen in de winter; een perfecte locatie om winterse omstandigheden te trainen, om signalen te leren herkennen en om je materiaal te testen.
Hieronder een PDF flyer met veel nuttige info en symptomen in verschillende stadia van onderkoeling.
“How to avoid it – and what to do if you get it”
Source: http://everythingoutdoors.co.uk/hypothermia-facts-causes-treatment/
Het volgende artikel op Everything Outdoors (Engels) heeft nog veel meer informatie over dit onderwerp en zeker de moeite om eens goed te lezen. Titel “Hypothermia in Fellrunning”: http://www.everythingoutdoors.co.uk/hypothermia-facts-causes-treatment/
Onderstaande Hypothermia First Aid geeft ook een goed beeld van de verschillende gradaties en wat te doen.
